Η παράβαση καθήκοντος είναι πλημμέλημα, που εντάσσεται στο κεφάλαιο του Ποινικού Κώδικα, με τίτλο "Εγκλήματα σχετικά με την υπηρεσία" και ο ορισμός της, έχει ως εξής :
"Υπάλληλος που με πρόθεση παραβαίνει τα καθήκοντα της υπηρεσίας του με σκοπό να προσπορίσει στον εαυτό ή σε άλλον παράνομο περιουσιακό όφελος ή για να βλάψει το Κράτος ή κάποιον άλλον, τιμωρείται με φυλάκιση έως 2 έτη, αν η πράξη αυτή δεν τιμωρείται με άλλη ποινική διάταξη".
Από τον ορισμό αυτό, προκύπτει ότι για να καταδικαστεί κάποιος για παράβαση καθήκοντος θα πρέπει : 1. να έχει την ιδιότητα του υπαλλήλου, όπως αυτή καθορίζεται από τον ίδιο τον ποινικό κώδικα σε άλλη διάταξη 2. να έχει παραβεί το υπηρεσιακό του καθήκον, όπως αυτό καθορίζεται στο Νόμο ή σε διοικητική πράξη ή σε εντολές προϊσταμένου ή όπως προκύπτει από τη φύση της υπηρεσίας 3. η παράβαση να έχει γίνει με πρόθεση, δηλαδή δόλο και 4. να έχει σκοπό να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον παράνομο περιουσιακό (ή και ηθικό) όφελος ή να βλάψει το Κράτος ή τρίτο, χωρίς να απαιτείται και να συνέβη κάτι τέτοιο, αρκεί δηλαδή η πρόθεση.
Μεταξύ της παράβασης καθήκοντος και του παράνομου οφέλους ή βλάβης θα πρέπει να υφίσταται αιτιώδης σχέση, ήτοι το παράνομο αποτέλεσμα να μην μπορεί να επέλθει άλλως πως, ειμή με την παράβαση του υπηρεσιακού καθήκοντος, ως αποκλειστικό ή έστω πρόσφορο μέσο.
Η διάταξη, όπως είδαμε, έχει επικουρικό χαρακτήρα, ήτοι εφαρμόζεται όταν η συγκεκριμένη συμπεριφορά δεν συνιστά κάποιο άλλο έγκλημα, το οποίο και τιμωρείται αλλιώς (βαρύτερα).
Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ενδεικτικά παραδείγματα περιπτώσεων, που έχουν κριθεί ως παραβάσεις καθήκοντος από τα Δικαστήριά μας :
1. Παράβαση καθήκοντος διαπράττει ο υπάλληλος, που είναι αρμόδιος για προσλήψεις, όταν προσλαμβάνει άτομα, χωρίς τα απαιτούμενα εκ του Νόμου, προσόντα και παραλείπει να προσλάβει εκείνους, που τα διαθέτουν.
2. Επίσης, ο διευθυντής (δημόσιου) Νοσοκομείου, που στέλνει πολίτη σε (συγκεκριμένη) ιδιωτική κλινική, προφασιζόμενος αδυναμία εξυπηρέτησης, ενώ θα μπορούσε να γίνει η περίθαλψη στο Νοσοκομείο του.
3. Ο υπάλληλος της Πολεοδομίας, που εκδίδει οικοδομική άδεια, χωρίς να είναι πλήρης ο φάκελος (π.χ βεβαίωση αρχαιολογικής υπηρεσίας) ή που δεν βεβαιώνει πολεοδομικές παραβάσεις.
4. Ο υπάλληλος της Εφορίας, που σβήνει πρόστιμο φορολογουμένου, με την αιτιολογία ότι εξοφλήθηκε, ενώ κάτι τέτοιο δεν ισχύει.
5. Ο υπάλληλος (Δήμαρχος, Νομάρχης κλπ), που δεν εκδίδει άδεια λειτουργία επιχείρησης, ενώ έχουν προσκομιστεί όλα τα αναγκαία δικαιολογητικά ή αντίστροφα, εκείνος που δεν "σφραγίζει" κατάστημα, ενώ έχουν διαπιστωθεί παραβάσεις, που επιβάλλουν τη σφράγιση.
6. Τέλος, ο υπάλληλος τράπεζας, που εκδίδει δάνειο στο όνομα άλλου, εν αγνοία του και το εισπράττει ο ίδιος !
Η διάταξη αποσκοπεί στην εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών, προς το συμφέρον των πολιτών και της κοινωνίας και όχι για την εξυπηρέτηση ορισμένων ("φίλων" κλπ).
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο υπάλληλος έχει διακριτική ευχέρεια, ως προς τον τρόπο δράσης και εκεί το νόμιμο ή όχι της συμπεριφοράς είναι πιο δύσκολο να διαγνωστεί.
Σε κάθε περίπτωση, να επαναλάβουμε, ότι απαιτείται αφενός πρόθεση (δόλος) του δράστη και όχι αμέλεια, ανεπάρκεια και αφετέρου σκοπός απόκτησης οφέλους ή βλάβης τρίτου, αλλιώς δεν υπάρχει παράβαση καθήκοντος !
"Υπάλληλος που με πρόθεση παραβαίνει τα καθήκοντα της υπηρεσίας του με σκοπό να προσπορίσει στον εαυτό ή σε άλλον παράνομο περιουσιακό όφελος ή για να βλάψει το Κράτος ή κάποιον άλλον, τιμωρείται με φυλάκιση έως 2 έτη, αν η πράξη αυτή δεν τιμωρείται με άλλη ποινική διάταξη".
Από τον ορισμό αυτό, προκύπτει ότι για να καταδικαστεί κάποιος για παράβαση καθήκοντος θα πρέπει : 1. να έχει την ιδιότητα του υπαλλήλου, όπως αυτή καθορίζεται από τον ίδιο τον ποινικό κώδικα σε άλλη διάταξη 2. να έχει παραβεί το υπηρεσιακό του καθήκον, όπως αυτό καθορίζεται στο Νόμο ή σε διοικητική πράξη ή σε εντολές προϊσταμένου ή όπως προκύπτει από τη φύση της υπηρεσίας 3. η παράβαση να έχει γίνει με πρόθεση, δηλαδή δόλο και 4. να έχει σκοπό να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον παράνομο περιουσιακό (ή και ηθικό) όφελος ή να βλάψει το Κράτος ή τρίτο, χωρίς να απαιτείται και να συνέβη κάτι τέτοιο, αρκεί δηλαδή η πρόθεση.
Μεταξύ της παράβασης καθήκοντος και του παράνομου οφέλους ή βλάβης θα πρέπει να υφίσταται αιτιώδης σχέση, ήτοι το παράνομο αποτέλεσμα να μην μπορεί να επέλθει άλλως πως, ειμή με την παράβαση του υπηρεσιακού καθήκοντος, ως αποκλειστικό ή έστω πρόσφορο μέσο.
Η διάταξη, όπως είδαμε, έχει επικουρικό χαρακτήρα, ήτοι εφαρμόζεται όταν η συγκεκριμένη συμπεριφορά δεν συνιστά κάποιο άλλο έγκλημα, το οποίο και τιμωρείται αλλιώς (βαρύτερα).
Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ενδεικτικά παραδείγματα περιπτώσεων, που έχουν κριθεί ως παραβάσεις καθήκοντος από τα Δικαστήριά μας :
1. Παράβαση καθήκοντος διαπράττει ο υπάλληλος, που είναι αρμόδιος για προσλήψεις, όταν προσλαμβάνει άτομα, χωρίς τα απαιτούμενα εκ του Νόμου, προσόντα και παραλείπει να προσλάβει εκείνους, που τα διαθέτουν.
2. Επίσης, ο διευθυντής (δημόσιου) Νοσοκομείου, που στέλνει πολίτη σε (συγκεκριμένη) ιδιωτική κλινική, προφασιζόμενος αδυναμία εξυπηρέτησης, ενώ θα μπορούσε να γίνει η περίθαλψη στο Νοσοκομείο του.
3. Ο υπάλληλος της Πολεοδομίας, που εκδίδει οικοδομική άδεια, χωρίς να είναι πλήρης ο φάκελος (π.χ βεβαίωση αρχαιολογικής υπηρεσίας) ή που δεν βεβαιώνει πολεοδομικές παραβάσεις.
4. Ο υπάλληλος της Εφορίας, που σβήνει πρόστιμο φορολογουμένου, με την αιτιολογία ότι εξοφλήθηκε, ενώ κάτι τέτοιο δεν ισχύει.
5. Ο υπάλληλος (Δήμαρχος, Νομάρχης κλπ), που δεν εκδίδει άδεια λειτουργία επιχείρησης, ενώ έχουν προσκομιστεί όλα τα αναγκαία δικαιολογητικά ή αντίστροφα, εκείνος που δεν "σφραγίζει" κατάστημα, ενώ έχουν διαπιστωθεί παραβάσεις, που επιβάλλουν τη σφράγιση.
6. Τέλος, ο υπάλληλος τράπεζας, που εκδίδει δάνειο στο όνομα άλλου, εν αγνοία του και το εισπράττει ο ίδιος !
Η διάταξη αποσκοπεί στην εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών, προς το συμφέρον των πολιτών και της κοινωνίας και όχι για την εξυπηρέτηση ορισμένων ("φίλων" κλπ).
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο υπάλληλος έχει διακριτική ευχέρεια, ως προς τον τρόπο δράσης και εκεί το νόμιμο ή όχι της συμπεριφοράς είναι πιο δύσκολο να διαγνωστεί.
Σε κάθε περίπτωση, να επαναλάβουμε, ότι απαιτείται αφενός πρόθεση (δόλος) του δράστη και όχι αμέλεια, ανεπάρκεια και αφετέρου σκοπός απόκτησης οφέλους ή βλάβης τρίτου, αλλιώς δεν υπάρχει παράβαση καθήκοντος !
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.