εξαίρεση και αποχή δικαστικών προσώπων !

     Η αίτηση εξαίρεσης ενός δικαστικού προσώπου (δικαστή, ανακριτή, εισαγγελέα, πραγματογνώμονα κ.ο.κ) είναι ένα "όπλο" που παρέχει ο Νόμος, στο διάδικο, ωστόσο η χρήση του, πρέπει να γίνεται με φειδώ και προσοχή !
  Οι λόγοι, για τους οποίους μπορεί να ασκηθεί αίτηση εξαίρεσης, είναι βασικά δύο : πρώτον, η ύπαρξη συγγένειας, είτε μεταξύ των ίδιων των δικαστών, εισαγγελέων κλπ, είτε μεταξύ αυτών και των διαδίκων και δεύτερον, οι υπόνοιες μεροληψίας.
  Επιπλέον, επειδή υπάρχουν και κανόνες για τη συγκρότηση των δικαστηρίων, αίτηση εξαίρεσης, μπορεί να υποβληθεί και εφόσον δεν έχει συγκροτηθεί νόμιμα το δικαστήριο, όπως π.χ αν παραβιαστούν οι κανόνες για το ποιος μπορεί να είναι ένορκος, σε Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο (όπου η επιλογή των "λαϊκών δικαστών", γίνεται με κλήρωση) !
   Εκτός από τις ανεπίτρεπτες συγγένειες, που προσδιορίζει αναλυτικά ο Νόμος, υπάρχουν και κάποιες άλλες περιπτώσεις κωλύματος, όπως όταν ο δικαστής (είτε "κανονικός", είτε λαϊκός-ένορκος) υπήρξε το θύμα του εγκλήματος ή συνήγορος του διαδίκου ή μάρτυρας ή πραγματογνώμονας, στην ίδια υπόθεση..
   Δικαίωμα να ζητήσουν την εξαίρεση, έχουν ο εισαγγελέας, ο κατηγορούμενος και ο πολιτικώς ενάγων, επομένως αν π.χ κάποιος δεν έχει αποκτήσει νομότυπα την ιδιότητα του πολιτικώς ενάγοντος, δεν μπορεί να το ζητήσει.
   Είναι λογικό, ότι η αίτηση εξαίρεσης δικαστικού προσώπου, υποβάλλεται ΠΡΙΝ το δικαστικό όργανο (δικαστήριο ή συμβούλιο) συγκροτηθεί, ωστόσο μπορεί να υποβληθεί και στο ακροατήριο, ειδικά αν προκύψει, στην πρόοδο της Δίκη, κάποια υπόνοια μεροληψίας ! Πάντως, ορίζεται ότι ο τρόπος διεύθυνσης της διαδικασίας και οι ερωτήσεις, που υποβάλλονται σε μάρτυρες κλπ, δεν μπορούν από μόνα τους, να στοιχειοθετήσουν τη μη ύπαρξη της οφειλόμενης αμεροληψίας...
    Η αίτηση, για να είναι παραδεκτή, θα πρέπει να περιέχει συγκεκριμένες αιτιάσεις και γεγονότα, από τα οποία προκύπτουν οι υπόνοιες μεροληψίας και η ανάγκη εξαίρεσης του δικαστικού προσώπου (π.χ ότι είχε στο παρελθόν υπάρξει κόντρα-φιλονικία, μεταξύ δικηγόρου και δικαστή ή ότι ο δικαστής κρίνεται ανεπαρκής, βάσει πάλι κάποιων γεγονότων) και θα πρέπει να υπογράφεται, από τον ίδιο τον διάδικο ή το δικηγόρο του, αλλά με ειδική, προς τούτο, πληρεξουσιότητα, άλλως απορρίπτεται ως απαράδεκτη !
    Δεν επιτρέπεται αίτηση εξαίρεσης εναντίον των μελών του Δικαστηρίου, που καλείται να αποφασίσει, επί της αιτήσεως ..εξαίρεσης, ενώ υπάρχουν και ποσοτικοί περιορισμοί, προκειμένου, να είναι δυνατή η συγκρότηση του δικαστηρίου, σε περίπτωση αποδοχής της...
    Στο δικαστήριο ή το δικαστικό συμβούλιο, που αποφασίζει επί της αιτήσεως, εννοείται ότι δεν συμμετέχει, εκείνος εναντίον του οποίου, αυτή στρέφεται, ενώ, πριν την απόφαση, ακούγεται ο Εισαγγελέας και όλοι οι διάδικοι, που εκθέτουν την άποψή τους !
    Για την άσκηση της αίτησης, έχω την εντύπωση, ότι πλέον απαιτείται παράβολο 100 ευρώ, αν απορριφθεί, επιβάλλονται και δικαστικά έξοδα, σε βάρος εκείνου, που την άσκησε, ενώ αν αποδειχθεί τελείως αβάσιμη, μπορεί να επιβληθεί ακόμα και χρηματική ποινή, από 12 έως 120 ευρώ...
    Η απόφαση, που δέχεται την αίτηση εξαίρεσης, δεν υπόκειται σε ένδικο μέσο και το δικαστικό πρόσωπο, που αφορά, αντικαθίσταται, ενώ εκείνη που απορρίπτει, μπορεί να προσβληθεί με έφεση, μόνον εφόσον μπορεί να προσβληθεί με έφεση και η απόφαση, που εκδόθηκε, επί της ουσίας !
     Στην πράξη, συνηθίζεται και τα ίδια τα δικαστικά πρόσωπα, για τα οποία συντρέχει λόγος εξαίρεσης, να υποβάλλουν, από μόνα τους, αίτηση αποχής, από τα καθήκοντά τους, διότι η παρασιώπηση κάποιου λόγου εξαίρεσης, μπορεί να σημαίνει για τους ίδιους, πειθαρχική, ακόμα και ποινική ευθύνη...