Χριστός Ανέστη και Χρόνια Πολλά σε όλους ! Η ειδησεογραφία των Άγιων Ημερών του Πάσχα, επισκιάστηκε, από τον τραγικό θάνατο 5χρονου αγοριού, το οποίο κατασπάραξαν δύο ροτβάϊλερς, σε οικία, στην περιοχή της Κοζάνης, ο κάτοχος των οποίων, διώκεται για ανθρωποκτονία εξ αμελείας.
Με αφορμή το περιστατικό αυτό και επειδή, κλασικά, γράφτηκαν διάφορα "μαργαριτάρια", από δημοσιογράφους, χωρίς ειδικές, επιστημονικές, νομικές εν προκειμένω, γνώσεις (δεν παρακολούθησα αναλυτικά τα ρεπορτάζ, λόγω των διακοπών του Πάσχα, ωστόσο έπεσα πάνω σε ένα, φευγαλέα, το οποίο μιλούσε για την αστική ευθύνη και εντούτοις, ανέφερε τη λέξη "κακούργημα", που ανήκει στο ...ποινικό Δίκαιο, ήτοι "ό,τι να ναι", ως συνήθως).
Ξεκινώντας, από την τελευταία παρατήρηση, είναι σαφές, ότι η ευθύνη του κατόχου ζώου, μπορεί να είναι και είναι, κατά κανόνα, ταυτόχρονα, παράλληλα και ανεξάρτητα, τόσο αστική, ήτοι προς αποζημίωση, όσο και ποινική (εφόσον βέβαια, υπάρχει ποινικό αδίκημα, συνήθως σωματικές βλάβες ή ανθρωποκτονία εξ αμελείας, διότι η φθορά ξένης περιουσίας π.χ από αμέλεια, δεν συνιστά ποινικό αδίκημα).
Η αστική ευθύνη του κατόχου του ζώου, που προξένησε την ζημία, είναι καταρχάς αντικειμενική, δεν προϋποθέτει υπαιτιότητα, εκ μέρους του (η ποινική ευθύνη, βέβαια, είναι πάντα υποκειμενική και ποτέ αντικειμενική).
Ωστόσο, με την εξαίρεση, που εισάγει ο Νόμος, καταλαμβάνει μάλλον, τις περισσότερες και συνηθέστερες περιπτώσεις, οπότε και η αστική ευθύνη, καταλήγει να είναι υποκειμενική, όπερ σημαίνει, ότι θα πρέπει να αποδειχθεί κάποιου είδους πταίσμα-αμέλεια, του κατόχου του ζώου, ως προς την φύλαξη και την εποπτεία του.
Ανοίγουμε εδώ μια παρένθεση, για να υπενθυμίσω ότι αστική και ποινική ευθύνη, είναι ανεξάρτητες, όπως και τα αντίστοιχα Δικαστήρια και δεν δεσμεύεται το ένα, από την απόφαση του άλλου, μπορεί δηλαδή να αποφασίσουν και διαφορετικά (π.χ αθώος στο ποινικό, αλλά υπόχρεος προς αποζημίωση, στο αστικό και αντίστροφα).
Για να επανέλθουμε στο ζήτημα της αστικής ευθύνης, όταν το ζημιογόνο ζώο είναι οικόσιτο-κατοικίδιο, που χρησιμοποιείται για το επάγγελμα (π.χ άλογο, βόδι ή γαϊδούρι), την φύλαξη της κατοικίας (π.χ σκύλος) ή την διατροφή του κατόχου του (π.χ κατσίκα, αγελάδα ή πρόβατο), η ευθύνη παύει να είναι γνήσια αντικειμενική και ο κάτοχος, μπορεί αν απαλλαγεί, αν επικαλεστεί και αποδείξει, ότι δεν φέρει κανένα πταίσμα, ως προς την φύλαξη και εποπτεία του ζώου (με βάση τα χρηστά ήθη, τις συνήθειες και το μέσο κοινό νου...) !
Ο ενάγων, που υπέστη ζημία, από το ζώο, αρκεί να επικαλεστεί την ζημία, την έκτασή της και ότι ο εναγόμενος είναι ο κάτοχος του ζώου, το βάρος της απόδειξης, ότι έλαβε όλα τα αναγκαία μέτρα προφύλαξης, για να μην επέλθει η ζημία, το φέρει ο εναγόμενος (έχουμε δηλαδή αντιστροφή του βάρους απόδειξης).
Μιλώντας για ζημία, εννοούμε πάντα, κάθε θετική και αποθετική ζημία (διαφυγόντα κέρδη κλπ), καθώς και τις περιπτώσεις της ηθικής βλάβης και της ψυχικής οδύνης (όταν υπάρχει θάνατος), που συνδέονται αιτιωδώς, με την αμελή επιτήρηση του ζώου, από τον κάτοχό του.
Εμπειρικά, οι συνηθέστερες περιπτώσεις βλάβης από ζώο και ευθύνης, αντίστοιχα, του κατόχου του, είναι οι επιθέσεις από σκυλιά (σωματικές βλάβες ή και ανθρωποκτονίες εξ αμελείας) καθώς και τα τροχαία ατυχήματα, που προκαλούνται από ανεξέλεγκτα ζώα, που εισέρχονται σε δρόμους, ράγες τρένων κλπ.
Όπως είδαμε, προς άμυνά του, ο εναγόμενος οφείλει να επικαλεστεί και να αποδείξει, ότι δεν βαρύνεται ο ίδιος με πταίσμα εποπτείας ή φύλαξης του ζώου του, κυρίως και δευτερευόντως και πιο σπάνια, ότι δεν είναι αυτός, ο κάτοχος του ζώου...
Μιλώντας για κατοχή ζώου, εννοούμε την φυσική εξουσίαση του ζώου, η παροχή σε αυτό, τροφής, στέγης κλπ και αντίστοιχα η αποκόμιση των ωφελημάτων από αυτό.
Έτσι π.χ ΔΕΝ είναι κάτοχος των αδέσποτων σκύλων, που μπορεί να συχνάζουν έξω από ταβέρνα, για να τρώνε τα αποφάγια, ο ταβερνιάρης, που τα ταΐζει, εφόσον δηλαδή είναι αδέσποτα, δεν είναι δικά του και δεν μένουν σε δικό του χώρο...(βέβαια, αν μαζευτούν πολλά, είναι επιθετικά κλπ, θα έπρεπε ίσως να τα απομακρύνει, οπότε μπορεί τυχόν να ευθύνεται, με βάση τις γενικές διατάξεις, περί προσοχής και επιμέλειας, που ισχύουν για όλους μας).
Εξ αντιδιαστολής, προκύπτει, ότι η ευθύνη του κατόχου ζώου, παραμένει αντικειμενική και οφείλει να αποζημιώσει το θύμα, ανεξάρτητα αν βαρύνεται με πταίσμα ο ίδιος ή όχι, όταν το ζώο, που κατέχει (νόμιμα ή παράνομα) δεν μπορεί να χαρακτηριστεί κατοικίδιο, με την έννοια του Νόμου, όπως είπαμε παραπάνω.
Με αφορμή το περιστατικό αυτό και επειδή, κλασικά, γράφτηκαν διάφορα "μαργαριτάρια", από δημοσιογράφους, χωρίς ειδικές, επιστημονικές, νομικές εν προκειμένω, γνώσεις (δεν παρακολούθησα αναλυτικά τα ρεπορτάζ, λόγω των διακοπών του Πάσχα, ωστόσο έπεσα πάνω σε ένα, φευγαλέα, το οποίο μιλούσε για την αστική ευθύνη και εντούτοις, ανέφερε τη λέξη "κακούργημα", που ανήκει στο ...ποινικό Δίκαιο, ήτοι "ό,τι να ναι", ως συνήθως).
Ξεκινώντας, από την τελευταία παρατήρηση, είναι σαφές, ότι η ευθύνη του κατόχου ζώου, μπορεί να είναι και είναι, κατά κανόνα, ταυτόχρονα, παράλληλα και ανεξάρτητα, τόσο αστική, ήτοι προς αποζημίωση, όσο και ποινική (εφόσον βέβαια, υπάρχει ποινικό αδίκημα, συνήθως σωματικές βλάβες ή ανθρωποκτονία εξ αμελείας, διότι η φθορά ξένης περιουσίας π.χ από αμέλεια, δεν συνιστά ποινικό αδίκημα).
Η αστική ευθύνη του κατόχου του ζώου, που προξένησε την ζημία, είναι καταρχάς αντικειμενική, δεν προϋποθέτει υπαιτιότητα, εκ μέρους του (η ποινική ευθύνη, βέβαια, είναι πάντα υποκειμενική και ποτέ αντικειμενική).
Ωστόσο, με την εξαίρεση, που εισάγει ο Νόμος, καταλαμβάνει μάλλον, τις περισσότερες και συνηθέστερες περιπτώσεις, οπότε και η αστική ευθύνη, καταλήγει να είναι υποκειμενική, όπερ σημαίνει, ότι θα πρέπει να αποδειχθεί κάποιου είδους πταίσμα-αμέλεια, του κατόχου του ζώου, ως προς την φύλαξη και την εποπτεία του.
Ανοίγουμε εδώ μια παρένθεση, για να υπενθυμίσω ότι αστική και ποινική ευθύνη, είναι ανεξάρτητες, όπως και τα αντίστοιχα Δικαστήρια και δεν δεσμεύεται το ένα, από την απόφαση του άλλου, μπορεί δηλαδή να αποφασίσουν και διαφορετικά (π.χ αθώος στο ποινικό, αλλά υπόχρεος προς αποζημίωση, στο αστικό και αντίστροφα).
Για να επανέλθουμε στο ζήτημα της αστικής ευθύνης, όταν το ζημιογόνο ζώο είναι οικόσιτο-κατοικίδιο, που χρησιμοποιείται για το επάγγελμα (π.χ άλογο, βόδι ή γαϊδούρι), την φύλαξη της κατοικίας (π.χ σκύλος) ή την διατροφή του κατόχου του (π.χ κατσίκα, αγελάδα ή πρόβατο), η ευθύνη παύει να είναι γνήσια αντικειμενική και ο κάτοχος, μπορεί αν απαλλαγεί, αν επικαλεστεί και αποδείξει, ότι δεν φέρει κανένα πταίσμα, ως προς την φύλαξη και εποπτεία του ζώου (με βάση τα χρηστά ήθη, τις συνήθειες και το μέσο κοινό νου...) !
Ο ενάγων, που υπέστη ζημία, από το ζώο, αρκεί να επικαλεστεί την ζημία, την έκτασή της και ότι ο εναγόμενος είναι ο κάτοχος του ζώου, το βάρος της απόδειξης, ότι έλαβε όλα τα αναγκαία μέτρα προφύλαξης, για να μην επέλθει η ζημία, το φέρει ο εναγόμενος (έχουμε δηλαδή αντιστροφή του βάρους απόδειξης).
Μιλώντας για ζημία, εννοούμε πάντα, κάθε θετική και αποθετική ζημία (διαφυγόντα κέρδη κλπ), καθώς και τις περιπτώσεις της ηθικής βλάβης και της ψυχικής οδύνης (όταν υπάρχει θάνατος), που συνδέονται αιτιωδώς, με την αμελή επιτήρηση του ζώου, από τον κάτοχό του.
Εμπειρικά, οι συνηθέστερες περιπτώσεις βλάβης από ζώο και ευθύνης, αντίστοιχα, του κατόχου του, είναι οι επιθέσεις από σκυλιά (σωματικές βλάβες ή και ανθρωποκτονίες εξ αμελείας) καθώς και τα τροχαία ατυχήματα, που προκαλούνται από ανεξέλεγκτα ζώα, που εισέρχονται σε δρόμους, ράγες τρένων κλπ.
Όπως είδαμε, προς άμυνά του, ο εναγόμενος οφείλει να επικαλεστεί και να αποδείξει, ότι δεν βαρύνεται ο ίδιος με πταίσμα εποπτείας ή φύλαξης του ζώου του, κυρίως και δευτερευόντως και πιο σπάνια, ότι δεν είναι αυτός, ο κάτοχος του ζώου...
Μιλώντας για κατοχή ζώου, εννοούμε την φυσική εξουσίαση του ζώου, η παροχή σε αυτό, τροφής, στέγης κλπ και αντίστοιχα η αποκόμιση των ωφελημάτων από αυτό.
Έτσι π.χ ΔΕΝ είναι κάτοχος των αδέσποτων σκύλων, που μπορεί να συχνάζουν έξω από ταβέρνα, για να τρώνε τα αποφάγια, ο ταβερνιάρης, που τα ταΐζει, εφόσον δηλαδή είναι αδέσποτα, δεν είναι δικά του και δεν μένουν σε δικό του χώρο...(βέβαια, αν μαζευτούν πολλά, είναι επιθετικά κλπ, θα έπρεπε ίσως να τα απομακρύνει, οπότε μπορεί τυχόν να ευθύνεται, με βάση τις γενικές διατάξεις, περί προσοχής και επιμέλειας, που ισχύουν για όλους μας).
Εξ αντιδιαστολής, προκύπτει, ότι η ευθύνη του κατόχου ζώου, παραμένει αντικειμενική και οφείλει να αποζημιώσει το θύμα, ανεξάρτητα αν βαρύνεται με πταίσμα ο ίδιος ή όχι, όταν το ζώο, που κατέχει (νόμιμα ή παράνομα) δεν μπορεί να χαρακτηριστεί κατοικίδιο, με την έννοια του Νόμου, όπως είπαμε παραπάνω.
Από κοινωνική-κοινωνιολογική και ψυχολογική άποψη, η προσωπική μου εκτίμηση, είναι, πως, για να διατηρείς οκτώ (!) ροτβάιλερς στην αυλή σου, σκυλιά μάλλον επιθετικά και δύστροπα, θα πρέπει είτε να είσαι πολύ φοβισμένος (δικαιολογημένα και αδικαιολόγητα, ήτοι για υπαρκτούς ή φανταστικούς κινδύνους), είτε να είσαι πολύ προσκολλημένος στα υλικά αγαθά και να έχεις κάτι πολύτιμο (όπως το βλέπεις εσύ, γιατί όλα σχετικά είναι), στο σπίτι σου, είτε και τα δύο.
ΑπάντησηΔιαγραφή