αποζημίωση για άδικη κράτηση ή φυλάκιση (2)

     Στο ζήτημα αυτό, είχα αναφερθεί και το 2012, ωστόσο επανέρχομαι, αφενός με αφορμή πρόσφατη δικαστική απόφαση και αφετέρου, επειδή το νομικό καθεστώς, από τότε, έχει αλλάξει.

   Εδώ πρέπει να γίνει μια αναγκαία, εδώ και καιρό, παρένθεση για να πω το αυτονόητο, ότι πολλές από τις παλαιότερες, ποινικής φύσεως, αναρτήσεις του blog, έχουν πλέον "ιστορική" αξία, διότι από τον Ιούλιο του 2019 μέχρι και τα τέλη του 2021 επήλθαν πολλές και αλλεπάλληλες αλλαγές, τόσο στον Ποινικό Κώδικα, όσο και στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας !

  Δεν θα μπω στη διαδικασία, να τις σβήσω ή να τις αλλάξω, διότι και μετά τις μεταβολές (κυρίως ως προς τις ποινές), διατηρούν κάποια αξία, εφόσον η αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση, όπως λέμε, των αδικημάτων, παραμένει όπως περιγράφεται, ωστόσο ο αναγνώστης και για αυτό το λέω, θα πρέπει να είναι "υποψιασμένος" για αναρτήσεις πριν τον Ιούλιο του 2019 και να έχει στο μυαλό του, ότι μπορεί να έχουν επέλθει κάποιες αλλαγές, από τότε και κλείνω την παρένθεση.

   Στην σχολιαζόμενη υπόθεση, που δικάστηκε, από αστικό Δικαστήριο (Ειρηνοδικείο) παρότι αντίδικος είναι το ελληνικό Δημόσιο, σε αυτές τις περιπτώσεις, διότι ίσχυε το προηγούμενο καθεστώς, ένας Κούρδος (Τούρκος υπήκοος) μετά το πραξικόπημα του 2016 στην Τουρκία, μπήκε σε βάρκα, όπως πολλοί "αντιφρονούντες" για να έρθει στην Ελλάδα, η οποία άρχισε να βυθίζεται και εκείνος κάλεσε βοήθεια (ήταν και ο μόνος που ήξερε Αγγλικά).

    Ωστόσο συνελήφθη και κρατήθηκε και κατηγορήθηκε ως ...διακινητής, για συνολικά 399 ημέρες, πριν αποδείξει ότι δεν είναι ελέφαντας και ενώ είχε την ιδιότητα του πολιτικού πρόσφυγα και ήταν άνθρωπος μορφωμένος !

   Το ποινικό δικαστήριο απεφάνθη ότι πρέπει να πάρει ...10 ευρώ την ημέρα, για την άδικη κράτηση του, δεν το δέχτηκε, προσέφυγε στα αστικά δικαστήρια, όπως είπαμε και τελικά του επιδικάστηκαν 15.960 ευρώ (δηλαδή 40 την ημέρα).

   Να πούμε λοιπόν, τι ισχύει με αυτό το ζήτημα, όταν κάποιος μπαίνει στη φυλακή και τελικά αθωώνεται ή "αθωώνεται", δηλαδή δεν καταδικάζεται, διότι δεν είναι το ίδιο, αλλά ο Νόμος το εξισώνει (!) και συγκεκριμένα :

-Αποζημίωση μπορούν να ζητήσουν : α) όσοι κρατήθηκαν προσωρινά (προφυλάκιση) και μετά αθωώθηκαν με βούλευμα ή απόφαση β) όσοι κρατήθηκαν με απόφαση, η οποία όμως εξαφανίστηκε μετά, κατόπιν έφεσης και γ) όσοι καταδικάστηκαν και κρατήθηκαν με απόφαση, η οποία όμως ανατράπηκε, με επανάληψη της διαδικασίας (εφόσον προέκυψαν δηλαδή νέα στοιχεία, αργότερα).

-Όλοι αυτοί, μάλιστα, μπορούν να ζητήσουν αποζημίωση, όχι μόνον όταν αθωωθούν, δηλαδή ακόμα και αν έχουν τελέσει την πράξη, εφόσον απαλλαγούν της ποινής για άλλους λόγους ! (π.χ παραγραφή)

-Η αξίωση της αποζημίωσης είναι κληρονομητή, εφόσον δηλαδή αποβιώσει ο δικαιούχος, μπορούν να υποβάλλουν την αίτηση οι κληρονόμοι (αν τρέχει η προθεσμία ακόμα, που είναι πολύ σύντομη, μόλις ένας μήνας...) ή να συνεχίσουν τη διαδικασία, αν αποβιώσει στην πορεία.

-Αυτοτελή αξίωση αποζημίωσης, με τις ίδιες προϋποθέσεις, έχουν και τα παιδιά και γενικά εκείνοι, που βάση Νόμου, είχε υποχρέωση να διατρέφει ο κατάδικος.

-Η αίτηση αποζημίωσης, υποβάλλεται πλέον μόνον στα ποινικά δικαστήρια ή δικαστικά συμβούλια, που εξέδωσαν την απαλλακτική κρίση, εντός αποκλειστικής προθεσμίας 30 ημερών, όπως είπαμε, από τότε που οι αποφάσεις ή τα βουλεύματα αυτά κατέστησαν αμετάκλητα !

-Κατά την εκδίκαση, που ο Νόμος λέει ότι δέον να γίνεται από τους ίδιους δικαστές, που έβγαλαν την ευνοϊκή για τον κατηγορούμενο απόφαση, καλείται ο αιτών και ακούγεται τόσο αυτός, όσο και ο εισαγγελέας, πριν την απόφαση.

-Η αποζημίωση ορίζεται σε εύρος από 20 έως 50 ευρώ ημερησίως, όρια που μπορούν να αναπροσαρμόζονται, με υπουργικές αποφάσεις.

-Θεσπίζεται η δυνατότητα του Δημοσίου, να στραφεί και να ζητήσει μετά το ποσόν της αποζημίωσης που θα καταβάλει στον αδίκως κρατηθέντα, από εκείνους (ακόμα και από τους δικαστές, υπό προϋποθέσεις) που (παρανόμως) έγιναν αίτιοι της άδικης καταδίκης !

-Οι διατάξεις αυτές ισχύουν τόσο για τα στρατιωτικά δικαστήρια, όσο και για τον Άρειο Πάγο, εφόσον η αποφυλάκιση γίνει με απόφαση του τελευταίου.

-Αν τώρα συμβεί αντίστροφη επανάληψη της διαδικασίας και ανατραπεί η αθωωτική απόφαση, αυτοί που εισέπραξαν την αποζημίωση, είναι υποχρεωμένοι να την επιστρέψουν στο Δημόσιο και τέλος

-Θεσπίζεται, για πρώτη φορά, η δυνατότητα αποζημίωσης και για όσους δημεύτηκαν ή κατασχέθηκαν περιουσιακά τους στοιχεία, στα πλαίσια της ποινικής διαδικασίας, εφόσον κριθεί μετά ότι αυτές οι δεσμεύσεις δεν ήταν δικαιολογημένες, με τους ως άνω όρους.

  Υπάρχει τέλος και μία διάταξη που λέει : "Το Δημόσιο δεν έχει υποχρέωση για αποζημίωση, αν εκείνος που καταδικάσθηκε ή κρατήθηκε προσωρινά έγινε από πρόθεση παραίτιος της καταδίκης ή της προσωρινής κράτησης", η οποία μπορεί να χαρακτηριστεί μάλλον άστοχη, πονηρή και ίσως άνευ νοήματος....

    Κλείνοντας, θα συμφωνήσουμε όλοι, νομίζω, ότι τα ποσά της αποζημίωσης είναι αστεία, διότι υποτίθεται ότι καλύπτουν και την ηθική βλάβη και είναι ανέκδοτο να πούμε ότι σε περίπτωση π.χ που κάποιος μείνει άδικα στην φυλακή για 300 ημέρες, δηλαδή 10 μήνες, το να πάρει (στην καλύτερη) 15.000 ευρώ, καλύπτει την ψυχική του ταλαιπωρία !