εγκλωβισμός (;) σε μήνυση

    Ο Ποινικός μας Κώδικας (που θεσπίστηκε το 1950), για τον οποίο έχω εκφραστεί εγκωμιαστικά πολλές φορές, μέχρι το 2019 είχε υποστεί ελάχιστες αλλαγές, κάποιες από τις οποίες ίσως ήταν αναγκαίες, για να αντιμετωπιστούν νέες μορφές εγκλήματος, λόγω των νέων τεχνολογιών κλπ.

  Σημαντικές αλλαγές είχαν επέλθει μόνο, ίσως με Νόμο του 1999, με τον οποίο, μεταξύ άλλων, άλλαξε η έννοια και η ποινική αντιμετώπιση (προς το χειρότερο-αυστηρότερο) του "κατ' εξακολούθηση" εγκλήματος...

  Από το καλοκαίρι του 2019 ωστόσο και μετά, παρατηρούμε συνεχόμενες και εκτεταμένες αλλαγές, στον Ποινικό Κώδικα, γεγονός που μόνο αρνητικά μπορεί να ιδωθεί, εφόσον πλήττεται μάλλον έτσι η ασφάλεια Δικαίου και δυσκολεύονται και τα Δικαστήρια, να εντοπίσουν, σε τελική ανάλυση, την εφαρμοστέα διάταξη !

   Και αυτό, διότι, ως γνωστόν, οι νέες διατάξεις ισχύουν μόνον για το μέλλον, δεν μπορεί να έχουν αναδρομική ισχύ, ενώ, αν από την τέλεση του αδικήματος, ως την εκδίκαση, ίσχυσαν περισσότερες διατάξεις, οφείλει το Δικαστήριο να εντοπίσει και να εφαρμόσει την πιο ευνοϊκή για τον κατηγορούμενο.

   Εδώ ανοίγω παρένθεση, διότι προχθές προφυλακίστηκαν δύο νεαροί που πέταξαν μολότοφ στην τροχαία Πειραιά και για να δούμε πρακτικά αυτό που λέω : μέχρι τις 12.11, ήταν πλημμέλημα και αυτοί τις έριξαν στις 14.11, δηλαδή αν τις είχαν ρίξει 2 μέρες νωρίτερα, δεν θα κατέληγαν στη φυλακή...(αν δεν κάνω λάθος, οι τελευταίες τροποποιήσεις, για τις οποίες θα μιλήσω στην επόμενη ανάρτηση, ισχύουν από 12.11).

     Για να μπω τώρα, στο ζήτημα του τίτλου, μία από τις σημαντικές αλλαγές που επέφερε ο ποινικός κώδικας του Ιουλίου 2019 (συριζα), είναι ότι μετέτρεψε πολλά και σημαντικά έως τότε αυτεπάγγελτα διωκόμενα εγκλήματα, σε κατ' έγκληση (του θύματος) διωκόμενα !

    Για να μην τη γλιτώσουν τόσο εύκολα οι κατηγορούμενοι, προέβλεψε μία προσθεσμία ως τέλη Οκτωβρίου, για να υποβάλλουν τα θύματα μια δήλωση ότι επιθυμούν τη συνέχιση της ποινικής διαδικασίας, δηλαδή ουσιαστικά εντός 3 μήνου (αφού ο Αύγουστος είναι μήνας διακοπών), που ήταν μια -αντικειμενικά- πολύ σύντομη προθεσμία.

  Προκειμένου να αποφευχθεί η μαζική αθώωση κατηγορουμένων, λόγω μη υποβολής αυτής της δήλωσης, τα Δικαστήρια σκέφτηκαν μια "πατέντα" : είπαν, δηλαδή, ότι αν είχε υποβληθεί μήνυση, από το θύμα, πριν τις αλλαγές του ΠΚ, αυτή επέχει θέση εγκλήσεως !

   Αυτή η ερμηνεία, ασφαλώς, βόλεψε και "έσωσε" όσους μηνυτές, έχασαν (εύλογα και ανθρώπινα) την πολύ σύντομη προθεσμία υποβολής δήλωσης ως 31.10.2019, ωστόσο υπάρχουν και αυτοί, που στην πορεία μπορεί να μετάνιωσαν και να μην ήθελαν να συνεχιστεί η ποινική διαδικασία.

   Αυτοί, οι τελευταίοι, θα εύχονταν να μην υπήρχε αυτή η ερμηνεία από τα Δικαστήρια, ώστε να πήγαιναν και να έλεγαν "δεν έχω υποβάλει δήλωση", άρα να πάψει και η ποινική δίωξη, δίχως ανάκληση και έξοδα...

     Ο θεσμός της "ανάκλησης της μήνυσης" εξάλλου, προβλέπεται και προβλεπόταν πάντα, διότι ο μηνυτής μπορεί να αλλάξει γνώμη, στην πορεία, για χίλιους δυο λόγους, είτε γιατί τα βρήκαν με το δράστη, είτε επειδή πέρασε πολύς καιρός, ήταν για να μην κάνει έξοδα, είτε επειδή βλέπει ότι δεν έχει νόημα ή ο κατηγορούμενος είναι "εξαφανισμένος" κ.ο.κ.

    Για τις περιπτώσεις αυτές, όπου αρχικά είχε υποβληθεί μήνυση, η οποία στην πορεία έγινε ...έγκληση (με βάση τη νομολογιακή ερμηνεία), φαινομενικά υπάρχει ένα νομοθετικό κενό, για το πως ανακαλούνται, αλλά προφανώς και Λογικώς, θα πρέπει να ισχύσει και εδώ το ίδιο καθεστώς, δηλαδή να ανακαλούνται με τον ίδιο τρόπο, που συνέβαινε ως τώρα, για κάθε κατ' έγκληση διωκόμενο αδίκημα !

    Το λέω διότι μου έτυχε πρόσφατα, σε υπόθεση (μικρής, σχετικά) απάτης, όπου οι μηνυτές ζουν πλέον στο εξωτερικό και φυσικά (και λόγω covid) θα ήταν δύσκολο και δαπανηρό να έρχονται εδώ, μόνον για τη Δίκη (με κίνδυνο μάλιστα αναβολής) και μέχρι να δεχθεί το Δικαστήριο, ότι δεν επιθυμούν την συνέχιση της υπόθεσης (ότι ανακαλούν, ουσιαστικά τη μήνυση, που επέχει θέση έγκλησης), περάσαμε από 40 κύματα, έγιναν διασκέψεις επί διασκέψεων (έκανα τη δήλωση, για λογαριασμό τους, με εξουσιοδότηση) και γενικά νιώσαμε κάπως εγκλωβισμένοι, σε μια μήνυση (χωρίς λόγο, αφού πρόκειται, θεωρώ, για κάτι απλό, το να γίνεται δηλαδή ανάκληση και σε αυτές τις περιπτώσες, όπως γίνονταν ως τώρα).

     Κλείνοντας, να πούμε (ξανά) και για τις περιπτώσεις, όπου υπάρχει επιθυμία και από τις δύο πλευρές, να "τελειώνει" η υπόθεση, αλλά το αδίκημα είναι διωκόμενο αυτεπάγγελτα, όπου εμφανίζονται (κάθε άλλο, παρά σπάνια...) θύμα και κατηγορούμενος (συχνά χωρίς καν δικηγόρο) και λένε το γνωστό : "τα έχουμε βρει, όλα καλά" ή "ήταν παρεξήγηση" !

  Η αλήθεια είναι ότι οι Δικαστές δείχνουν κατανόηση και καλοσύνη, σε αυτές τις περιπτώσεις, ωστόσο μιλάμε, κατά κανόνα, για εγκλήματα δόλου και το να λέμε "ήταν παρεξήγηση" ή "δεν το ήθελε" (π.χ σε ένα ακραίο λίγο παράδειγμα απόπειρας ανθρωποκτονίας !), αντικειμενικά ευτελίζει κάπως την απονομή της ποινικής δικαιοσύνης, οπότε θα πρέπει οι διάδικοι να είναι προετοιμασμένοι και για το σενάριο, να μην υπάρξει πλήρης απαλλαγή του κατηγορούμενου...