Η θεμελιώδης αρχή του Ποινικού μας Δικαίου, είναι ότι για να τιμωρηθεί κανείς ποινικά θα πρέπει να εκδηλώσει, στον εξωτερικό κόσμο, μία συμπεριφορά (τιμωρείται δηλ. μόνο η πράξη και όχι η σκέψη), η οποία περιγράφεται ήδη στον Ποινικό Κώδικα ή σε άλλο Νόμο, ως έγκλημα, με συγκεκριμένη και όχι αόριστη περιγραφή, όπως επίσης και η προβλεπόμενη ποινή.
Από τη βασική αυτή θέση, προκύπτει και το εξής : Ο ποινικός Νόμος δεν μπορεί να έχει αναδρομική ισχύ ! π.χ η κατασκευή αυθαιρέτου έγινε αξιόποινη πράξη το 1983, συνεπώς όποιος είχε χτίσει αυθαίρετο πριν την ημέρα που τέθηκε σε εφαρμογή ο σχετικός Νόμος, δεν θα μπορούσε να τιμωρηθεί.
Άλλες βασικές Αρχές και έννοιες του ποινικού Δικαίου είναι :
-Η αρχή της εφαρμογής του ευνοϊκότερου Νόμου, που σημαίνει ότι αν από την τέλεση της πράξης έως την αμετάκλητη εκδίκασή της, ίσχυσαν 2 ή περισσότεροι νόμοι, εφαρμόζεται αυτός που περιέχει τις ευμενέστερες για τον κατηγορούμενο διατάξεις, που σημαίνει ότι μόνον ο ευνοϊκότερος Νόμος μπορεί να τύχει αναδρομικής εφαρμογής και σε πράξεις που τελέστηκαν πριν την ψήφισή του (το ποιος είναι ευμενέστερος Νόμος είναι ζήτημα ερμηνείας, το οποίο άλλες φορές είναι εύκολο, άλλες πάλι όχι). π.χ αν μία πράξη που διώκεται αυτεπάγγελτα, εν συνεχεία οριστεί ότι διώκεται κατόπιν έγκλησης ,όπως συνέβη με τις ακάλυπτες επιταγές, επειδή η διάταξη αυτή είναι ευνοϊκότερη για τον κατηγορούμενο, εφαρμόστηκε και σε εκκρεμείς υποθέσεις και εφόσον ο παθών δεν υπέβαλε έγκληση εντός 3 μηνών, η πράξη έμενε ατιμώρητη !
-Αν με μεταγενέστερο Νόμο πάψει μία πράξη να συνιστά έγκλημα, τότε παύει η ποινική δίωξη ή ο καταδικασθείς, αν κρατείται για αυτό το λόγο μόνον, αποφυλακίζεται. έτσι π.χ θα γίνει εφόσον αποποινικοποιηθεί η χρήση των ναρκωτικών.
-Δεν επιβάλλεται ποινή, αν η πράξη δεν είναι άδικη (π.χ λόγω νόμιμης άμυνας) ή αν ο δράστης είναι ακαταλόγιστος.
-Το έγκλημα μπορεί να τελεστεί και με παράλειψη π.χ όταν ο ναυαγοσώστης βλέπει κάποιον που πνίγεται και δεν κάνει τίποτα.
-Τα εγκλήματα διακρίνονται σε : κακουργήματα, πλημμελήματα και πταίσματα. Κακουργήματα είναι όσες πράξεις τιμωρούνται με την ποινή της ισόβιας ή πρόσκαιρης κάθειρξης. Πλημμελήματα όσες τιμωρούνται με φυλάκιση ή χρηματική ποινή ή περιορισμό σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων και πταίσματα όσες τιμωρούνται με κράτηση ή πρόστιμο.
-τα όρια των ποινών είναι : η κάθειρξη από 5 έως 20 χρόνια, η φυλάκιση από 10 μέρες έως 5 χρόνια, η κράτηση από μία ημέρα έως ένα μήνα, η χρηματική ποινή από 150 έως 15.000 ευρώ και το πρόστιμο από 29 έως 590 ευρώ. Μπορεί όμως, όπως έχουμε δει, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις οι χρηματικές ποινές να είναι (πολύ) μεγαλύτερες, ισχύει δηλ. ο κανόνας ότι η ειδική διάταξη υπερισχύει της γενικής.
-Με το θάνατο του καταδικασθέντος διαγράφονται οι χρηματικές ποινές και τα πρόστιμα και σε καμία περίπτωση δεν εκτελούνται σε βάρος των κληρονόμων, λόγω του προσωπικού χαρακτήρα της ποινής. Προσέξτε ότι μιλάμε για ποινικά πρόστιμα, διότι υπάρχουν και τα διοικητικά (φορολογικά κλπ) πρόστιμα, που κληρονομούνται !!
Στην επόμενη ανάρτηση θα δούμε ποιες παρεπόμενες ποινές και ποια μέτρα ασφαλείας προβλέπει ο Ποινικός μας Κώδικας, εκτός από τις ως άνω κύριες ποινές.
Από τη βασική αυτή θέση, προκύπτει και το εξής : Ο ποινικός Νόμος δεν μπορεί να έχει αναδρομική ισχύ ! π.χ η κατασκευή αυθαιρέτου έγινε αξιόποινη πράξη το 1983, συνεπώς όποιος είχε χτίσει αυθαίρετο πριν την ημέρα που τέθηκε σε εφαρμογή ο σχετικός Νόμος, δεν θα μπορούσε να τιμωρηθεί.
Άλλες βασικές Αρχές και έννοιες του ποινικού Δικαίου είναι :
-Η αρχή της εφαρμογής του ευνοϊκότερου Νόμου, που σημαίνει ότι αν από την τέλεση της πράξης έως την αμετάκλητη εκδίκασή της, ίσχυσαν 2 ή περισσότεροι νόμοι, εφαρμόζεται αυτός που περιέχει τις ευμενέστερες για τον κατηγορούμενο διατάξεις, που σημαίνει ότι μόνον ο ευνοϊκότερος Νόμος μπορεί να τύχει αναδρομικής εφαρμογής και σε πράξεις που τελέστηκαν πριν την ψήφισή του (το ποιος είναι ευμενέστερος Νόμος είναι ζήτημα ερμηνείας, το οποίο άλλες φορές είναι εύκολο, άλλες πάλι όχι). π.χ αν μία πράξη που διώκεται αυτεπάγγελτα, εν συνεχεία οριστεί ότι διώκεται κατόπιν έγκλησης ,όπως συνέβη με τις ακάλυπτες επιταγές, επειδή η διάταξη αυτή είναι ευνοϊκότερη για τον κατηγορούμενο, εφαρμόστηκε και σε εκκρεμείς υποθέσεις και εφόσον ο παθών δεν υπέβαλε έγκληση εντός 3 μηνών, η πράξη έμενε ατιμώρητη !
-Αν με μεταγενέστερο Νόμο πάψει μία πράξη να συνιστά έγκλημα, τότε παύει η ποινική δίωξη ή ο καταδικασθείς, αν κρατείται για αυτό το λόγο μόνον, αποφυλακίζεται. έτσι π.χ θα γίνει εφόσον αποποινικοποιηθεί η χρήση των ναρκωτικών.
-Δεν επιβάλλεται ποινή, αν η πράξη δεν είναι άδικη (π.χ λόγω νόμιμης άμυνας) ή αν ο δράστης είναι ακαταλόγιστος.
-Το έγκλημα μπορεί να τελεστεί και με παράλειψη π.χ όταν ο ναυαγοσώστης βλέπει κάποιον που πνίγεται και δεν κάνει τίποτα.
-Τα εγκλήματα διακρίνονται σε : κακουργήματα, πλημμελήματα και πταίσματα. Κακουργήματα είναι όσες πράξεις τιμωρούνται με την ποινή της ισόβιας ή πρόσκαιρης κάθειρξης. Πλημμελήματα όσες τιμωρούνται με φυλάκιση ή χρηματική ποινή ή περιορισμό σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων και πταίσματα όσες τιμωρούνται με κράτηση ή πρόστιμο.
-τα όρια των ποινών είναι : η κάθειρξη από 5 έως 20 χρόνια, η φυλάκιση από 10 μέρες έως 5 χρόνια, η κράτηση από μία ημέρα έως ένα μήνα, η χρηματική ποινή από 150 έως 15.000 ευρώ και το πρόστιμο από 29 έως 590 ευρώ. Μπορεί όμως, όπως έχουμε δει, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις οι χρηματικές ποινές να είναι (πολύ) μεγαλύτερες, ισχύει δηλ. ο κανόνας ότι η ειδική διάταξη υπερισχύει της γενικής.
-Με το θάνατο του καταδικασθέντος διαγράφονται οι χρηματικές ποινές και τα πρόστιμα και σε καμία περίπτωση δεν εκτελούνται σε βάρος των κληρονόμων, λόγω του προσωπικού χαρακτήρα της ποινής. Προσέξτε ότι μιλάμε για ποινικά πρόστιμα, διότι υπάρχουν και τα διοικητικά (φορολογικά κλπ) πρόστιμα, που κληρονομούνται !!
Στην επόμενη ανάρτηση θα δούμε ποιες παρεπόμενες ποινές και ποια μέτρα ασφαλείας προβλέπει ο Ποινικός μας Κώδικας, εκτός από τις ως άνω κύριες ποινές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.