Συμβάσεις ορισμένου και αορίστου χρόνου !

   Μία από τις πιο συνηθισμένες, νομικές απορίες, βάσει εμπειρίας, είναι και αυτή : κατά πόσον, μπορεί να "αποχωρήσει" κανείς, από μία σύμβαση-συμφωνία, ορισμένου χρόνου, ΠΡΙΝ από τη συμπλήρωση αυτού του χρονικού ορίου και μάλιστα αζημίως, δηλαδή στην περίπτωση, που προβλέπεται αποζημίωση του άλλου, για πρόωρη λύση της σύμβασης !
  Οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου, απαντώνται ευρέως, όχι μόνον στις μισθώσεις, αλλά και στις συμβάσεις έργου ή εργασίας (οι οποίες συχνά συγχέονται και συνήθως ...ηθελημένα), σε εμπορικές σχέσεις και συναλλαγές (όπως η σύμβαση διανομής ή -αποκλειστικής ή μη- αντιπροσωπείας) και αλλού και ουσιαστικά αποτελούν την εξαίρεση, από τον κανόνα, που λέει ότι οι συμβάσεις είναι αορίστου χρόνου και μπορούν να τερματιστούν, ανά πάσα στιγμή, με καταγγελία ενός, εκ των συμβαλλομένων.
   Η μόνη ίσως υποχρέωση του καταγγέλλοντος μία σύμβαση αορίστου χρόνου, είναι η προειδοποίηση του άλλου, πριν από ένα εύλογο χρονικό διάστημα (όπου στο Νόμο, δεν προβλέπεται συγκεκριμένη προθεσμία προειδοποίησης) και φυσικά η άσκηση και αυτού του δικαιώματος, όπως όλων, ελέγχεται με το άρθρο 281 ΑΚ, αν έγινε δηλαδή καταχρηστικά ή όχι !
   Στις συμβάσεις ορισμένου χρόνου, αντίθετα, τα μέρη ουσιαστικά παραιτούνται από το δικαίωμα καταγγελίας της σύμβασης, πριν να συμπληρωθεί το συμφωνηθέν χρονικό όριο και πολλές φορές, προβλέπεται, όπως είπαμε, αποζημίωση του άλλου, εάν η σύμβαση καταγγελθεί, πριν την συμπλήρωση αυτού ή τίθενται άλλοι περιορισμοί, σύμφωνα με την αρχή της ελευθερίας των συμβάσεων.
   Από εκεί και μετά, ωστόσο, σύμφωνα με γενική αρχή του (αστικού) Δικαίου, ακόμα και η σύμβαση ορισμένου χρόνου, μπορεί να "σπάσει" νωρίτερα, από το συμφωνηθέν, με μία και μόνον προϋπόθεση : την ύπαρξη σπουδαίου λόγου !
    Συνεπώς, σε αυτές τις υποθέσεις, το κρίσιμο μέγεθος, είναι το τι συνιστά σπουδαίο λόγο, που να δικαιολογεί την πρόωρη διάλυση της συμφωνίας και σύμφωνα με τη Νομολογία, είναι κάθε γεγονός, που αντικειμενικά (όσο γίνεται) καθιστά μη ανεκτή την εφεξής "συνύπαρξη" των συμβαλλομένων (θα λέγαμε ότι είναι κάτι αντίστοιχο, με τον ισχυρό κλονισμό του γάμου, που αποτελεί λόγο διαζυγίου, αν και δεν ξέρω κατά πόσο είναι πετυχημένο να υπονοώ ότι ο γάμος είναι ...σύμβαση).
   Αυτή είναι η Γενική Αρχή, σύμφωνα με την οποία κανείς, δεν μπορεί να μένει "φυλακισμένος", δεσμευμένος, παρά τη θέλησή του, σε μία συμφωνία ορισμένου χρόνου, όταν πριν τη συμπλήρωση αυτού, νιώθει ότι δεν επιθυμεί (δεν είναι βέβαια, όπως είπαμε, θέμα ..διάθεσης, αλλά αντικειμενικών γεγονότων, που συμβαίνουν) να συνεχίσει !
   Το τονίζουμε αυτό, γιατί υπάρχουν διάσπαρτες στο Νόμο, διατάξεις ειδικού περιεχομένου, που ρυθμίζουν τα σχετικά ζητήματα διάρκειας και καταγγελίας μίας σύμβασης, με τις πιο γνωστές να είναι οι διατάξεις, που προστατεύουν τους μισθωτές, για ορισμένο χρόνο, ακόμα και αν η μίσθωση έχει συμφωνηθεί για μικρότερο χρονικό διάστημα (3 χρόνια στις μισθώσεις κατοικίας και 12 για επαγγελματική στέγη) ή και προβλέπουν αυτοτελή λόγο, για πρόωρη λύση, όπως είναι οι μεταθέσεις των δημοσίων υπαλλήλων.
   Επειδή η προβλεπόμενη "ποινή", για την πρόωρη αποχώρηση, από σύμβαση ορισμένου χρόνου, έχει το χαρακτήρα της λεγόμενης "ποινικής ρήτρας", ας πούμε, με την ευκαιρία, δύο λόγια και για αυτήν :
-Η ποινική ρήτρα, καταπίπτει, μόνον, όταν ο υπόχρεος, βαρύνεται με υπαιτιότητα και μάλιστα ακόμα και αν το άλλο μέρος, δεν έχει υποστεί καμία ζημία, από τη συμπεριφορά, που δικαιολογεί την κατάπτωσή της !
-Εκείνος, υπέρ του οποίου, υφίσταται η ποινική ρήτρα, οφείλει να επιλέξει, αν θα ζητήσει μόνον αυτήν και όχι την συνέχιση της σύμβασης ή αν έχει υποστεί ζημία, τόσο αυτήν, δηλ. την ποινική ρήτρα, όσο και επιπλέον αποζημίωσή του.
-Τέλος, αν η ποινική ρήτρα, είναι υπέρμετρη, ο υπόχρεος, μπορεί να ζητήσει δικαστικά, τη μείωσή της, ακόμα και αν έχει αποκλειστεί, αυτό το δικαίωμά του, με τη σύμβαση !